Kredi Kartı Borçlarında Risk Arttı: Merkez Bankası Faiz Artırmadı
Vatandaşın kredi kartı borçları artıyor. TBB verilerinde eylül sonunda kredi kartı kullanan kişi sayısı artarken, kişi başına düşen risk de yükseldi. Uzmanlar, Merkez Bankası’nın faiz artışı kararıyla birlikte aldığı kredi kartı faizlerinin artmaması kararını borçların ödenmeme riskinin önüne geçmesi amaçlı olduğunu açıkladı.
Merkez Bankası, kasım ayı toplantısında politika faizinde beklentilerin üzerinde bir artış yaparak, 5 puan artırımla yüzde 40’a çıkardı. Geçen aylarda yapılan kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarındaki faiz oranlarının artırılması düzenlemesi de değişti.
Yıllık faizi yüzde 60’a çıkan kredi kart faizleri aralık ayında artmayacak.
Ekonomim’den Şebnem Turhan derlemesine göre, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerinde kredi kartı borçları 1 trilyon lirayı buldu. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerine göre de eylül itibarıyla kredi kartı borcu kişi başına 27 bin 455 liraya çıktı. Böylelikle kredi kartı borç riski artarken, 35,8 milyon kişi kredi borçlusu konumunda bulunuyor.
Uzmanlar Merkez Bankası’nın hamlesinin borçların ödenmemesi riskine karşı olduğunu belirtti.
Haziran ayında başlayan faiz artırım döngüsü öncesinde TCMB politika faizi yüzde 8,5’tu. Kredi kartı azami akdi faiz oranı yüzde 1,36, gecikme faiz oranı da yüzde 1,66, kredili mevduat hesapları (ek hesap/KMH) faiz oranı yüzde 1,66 seviyesinde bulunuyordu.
Politika faizi geçen hafta yüzde 40’a çıktı. Kredi kartı ve KMH’ta ise faiz oranları değişmedi.
Kredi kartı azami akdi faiz oranı yüzde 3,66, gecikme faiz oranı yüzde 3,96 olurken, nakit çekim veya KMH faiz oranı yüzde 4,42 ve gecikme faiz oranı da yüzde 4,72 olarak kaldı.
Yıllık oranlara bakıldığında ise kredi kartı faiz oranı yıllık bileşikte yüzde 53,93’ü buluyor, Kredi kartı gecikme faizi oranı yüzde 59,36, KMH faizi yüzde 68,03, KMH gecikme faiz oranı ise yüzde 73,92 seviyesine çıkmış durumda olduğundan değişmedi.
Kredi kartı hesap özetinde görülen son ödeme tarihi süresine kadar, asgari ödemenin altında ödeme yapıldığında asgarinin ödenmeyen kısmına, son ödeme tarihinden itibaren faiz uygulanıyor ve buna da yüzde 15 KKDF ve yüzde 5 BSMV uygulanıyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de konuşmalarında dikkat çektiği bireysel kredi kartı borçları, Finansal İstikrar Raporu’nda da 25 bin lira altı borçlularda da vurgulanmıştı. Raporda ihtiyaç kredi faizlerinin artmasıyla vatandaşın kredi kartına yöneldiği de belirtilmişti.
TBB verilerinde de 25 bin liraya kadar limitli kredi kartı kullanıcılarının toplama oranı yüzde 32,2 oluyor.
Maaş zamlarıyla yükselen limitler olsa da yüksek limitli kartlarda limit kullanım oranı geriledi. 25 bin TL ve altı limitli kredi kartlarında, limit kullanım oranı arttı.
Kredi kartından faize bırakılan borç tutarındaki artış dikkat çekerken, toplam kredi kartı borcuna oranı ise ortalamaların altında kalarak riski sınırlıyor.
Raporda bireysel tarafta kredilerin yüzde 40’ından fazlasını kredi kartları oluşturuyor. Ödenmeyen kredi kartı borçları faiz artışından etkileniyor. Enflasyonist dönemlerde görülen kredi kartı borçlarının faize bırakılması eğilimi artarken, kredi kartları borçlarının payının son 6 ayda arttığı görüldü.
Uzun dönem ortalamanın altında kalırken, ödenmeyen kredi kartı bakiyesinin yüzde 62’si, asgari ödeme tutarı üzerinde oldu.
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat, son alınan faiz artışıyla kredi kartlarına yansıtılmama kararının önemini ‘Ciddi bir geçim kaynağı durumunda’ olarak açıkladı. Murat, ‘Yıllık yüzde 60’a varan faize rağmen ihtiyacı olanlar karttan çekmeye devam ediyor ve ekstrelerini de erteliyorlar. Bir noktada bu durum insanların borçlarını ödeyememesi durumuna ulaşabilir ve bu hem bankacılık sektörü hem de sosyal açıdan sıkıntı yaratır’ dedi.
BDDK verilerinde 17 Kasım itibarıyla bireysellerde kredi kartı borç bakiyesi 1 trilyon 8 milyon 957 bin liraya yükselirken, bu bakiyenin 448 milyar 961 milyon lirası taksitli yani faiz artışlarından etkilenmeyen borçlardan oluşuyor. 559 milyar 996 milyon lirası ise faiz artışlarından direkt etkilenen kısımdan oluşuyor.
TBB verilerinde de Eylül 2023 sonu bireysel kredi kartı borçlarının geçen yıla oranla yüzde 183 arttığı, kişi başı borç riskinin ise yüzde 161 oranında 27 bin 455 liraya çıktığı görüldü.
